Kıçtan Kara
Kıçtan kara bağlanmak
Koylarda gecelemek için teknemizi geceyi güvenle geçireceği şekilde sabitlemeliyiz. Bunun için önden demir atmalı, arkadan da her iki taraftan koltuk halatı ile kıyıya bağlanmalıyız. Buna kıçtan kara bağlanmak denilmekte.
İlk olarak bağlanmamız bittiğinde teknemizin nasıl duracağını, her iki tarafındaki varsa diğer teknelere ne uzaklıkta olacağını kurgulamamız gerekir. Bağlandığımızda teknenin duracağı çizgiye, bizim başlangıçta demiri sermeden önce geri geri girmemiz gereken hat olarak bakmalıyız. Bu hattı tespit ettiğimizde teknemizi motora hafif güçler vererek bağlanacağımız hatta geriye doğru getirmeliyiz. Daha sonra hafif tornistan ile tekneyi geriye doğru o hatta karaya yaklaştırmalıyız. Teknemizi döndürürken dar alanlarda değil geniş rahat alanda döndürüp, çok hafif yol ile geri doğru yaklaştırmalıyız. Tekneleri tornistanda geri doğru kullanırken dümeni hep sıkıca tutmalı ve hiç boş bırakmamalıyız. İleri yolda bu çok önemli değildir ancak geri doğru dümen hep sıkıca kavranmalıdır.
Belirleyeceğimiz demir atma derinliğinde demiri salmalıyız ve yine hafif tornistan ile geri doğru ilerlemeliyiz. Demir tuttuğunda zincir gerilir ve tekne daha çok geriye gidemez. Demir tuttuğunda tornistanı biraz daha güçlü vererek ve sağınızda solunuzda bir sabit noktayı kerteriz alarak gerçekten tutup tutmadığını test ederiz. Tuttu ise motoru hafif tornistan ile geride bırakırız ve tekne sabitlenir. Bu bize koltuk halatlarını karaya çıkıp bağlamamıza imkan sağlar.
Bu süreçte eğer rüzgar var ise, rüzgar bizi rüzgar altı yönde itecektir, bunun için rüzgarlı havada, biz demiri tutturana dek geçecek sürede rüzgarın bizi itmesi ile asıl istediğimiz yere gelmeyi hedeflemeliyiz.
Koltuk halatlarının bağlanması
Koltuk halatları teknenin her iki yöne doğru rüzgarla savrulmaması içindir. Bir tarafı teknede kıç tarafa bağlı iken diğer tarafı kıyıda bir kayaya bağlanmalıdır. İlk olarak rüzgar üstü halatı bağlanır.
Kıyıya çıkacak olan kişi koltuk halatının halka şeklide kasa yapılmış tarafını koluna geçirip yüzebilir, ancak kıyıya çıktığı yerde deniz kestaneleri olacağından ayağına deniz ayakkabısı giymeli ve dikkat etmelidir. Kıyıda halatın halkadan geçirip oluşturacağı yeni halkayı kayanın üzerinden geçirir ve halatı bağlamış olur, halatın diğer ucu tekneden çekilir ve iyice gerildiğinde bir koç boynuzuna bağlanır.
Koltuk halatlarının ikisi de güzelce bağlandıktan sonra motor tornistandan boşa alınır ve stop edilir. Artık tekne güvenle burada kalabilir.
Zincirin Bırakılacağı Mesafe
Zinciri hangi mesafede bırakacağınızı ve ne kadar uzunlukta zincir yayacağınızı karar vermek için birkaç ön bilgiye ihtiyacınız var. Genel olarak derinlik X metre ise siz oraya teknenizin büyüklüğüne de bağlı olarak 3X veya 4X uzunluğunda zincir sermelisiniz. Derinliğe ve yerine bağlı olarak 4X tercih edilir. Yani 10 metre derinlikte demirli olacaksanız 40 metre zincir atmalısınız. Bu halde teknenizdeki zincirin uzunluğu en fazla kaç metreye zincirleyebileceğinizi size gösterir. Teknenizde 60 metre zincir var ise en fazla 15 metre derinliğe zincir atabilirsiniz.
Diğer taraftan kıçtan kara bağlanmak istediğiniz yerin derinliğine bakmalısınız. Eğer çok derinleşen dik bir yüzey ise zinciriniz yetmeyebilir. Büyük teknelerin demirlediği güzel boşluklar gördüğünüzde eğer küçük tekneler yanına demirlememişler ise bunun sebebi budur.
Demir atmaya başladığınız derinlik ile çapanın yere temas edeceği derinlikte farklıdır. Örneğin kıyıya yaklaşırken 25 metre derinlikte demir atmaya başlayıp hafif tornistanla az az kıyıya yaklaştığınızda çapanın yere değeceği derinlik 20 metrelerde olabilir. Bu şekilde 80 metre zincire ihtiyacınız olacaktır. Bu aşamada atacağınız 80 metrenin ilk 20 si yere inecek, kalan 60 metresi de geri doğru serilecektir. O halde kıyıya en az 60 metre ve bir boşluk mesafesi uzaklıktan başlamalısınız.
Kıçtan Karadan Ayrılmak
İlk olarak iki arka koltuk halatlarını çözüp ve tekneye alacağız, sonrasında da demiri alarak yol çıkacağız.
İlk olarak motorumuzu çalıştırıyor ve boş – neutral pozisyonuna getiriyoruz.
İlk düşünmemiz gereken husus, rüzgara bakıp iki arka koltuk halatını çözdüğümüzde rüzgarın tekneyi ne tarafa götüreceği olmalıdır. Genellikle bulunduğumuz koyu, başka bir koya geçmek için sabahtan terk ederiz ve sabahları da fazla bir rüzgar olmaz. Dolayısıyla rüzgar yok iken rahatlıkla her iki halatı da çözüp demir safhasına geçeriz.
Ancak eğer bir rüzgar var ise ilk önce rüzgar altındaki halatı çözeriz. Tekneyi rüzgarın yandan itmesine engel olan halat rüzgar üstündeki halat olduğundan, rüzgar altı halatını çözmemiz bir şey değiştirmeyecektir. Rüzgar altı sonrasında rüzgar üstü halatı da çözerek rüzgarın bizi iteceği yeri de gözlemleyerek hızlıca demir almaya başlamalıyız.
Halatların Çözülmesi
Ayrılma esnasında kaptan dümende iken bir kişi yüzerek veya bot ile kıyıda halatların bağlı olduğu yere gider ve ilk rüzgar altı, sonrasında rüzgar üstü halatı çözer ve denize bırakır. Tekneden birisi halatın diğer ucunu hızlıca çekerek tekneye alır.
Genellikle kıçtan karada doblin şeklinde bağlama yapılmaz, ancak yapılmış ise tekneden bir kişi kolaylıkla halatın bir ucunu denize bırakıp diğer bağlı ucunu çekerek halatın bağlı olduğu yerden dolaşıp yine geri tekneye gelmesini sağlar. Özellikle kaptan tek denizci ise ilk bağlanırken bu şekilde bağlamanın ayrılma anında büyük faydası görülür.
Demirin Alınması
Demirin alınması için ilk olarak elektrik panelinde genellikle üzerinde Çapa işareti olan ırgat anahtarına basılarak açılır. Eğer zincire öncesinde “boşa” vuruldu ise, zincir kontrol mekanizmasından çok hafif yukarı çekmeye basılır ve zincir gergin hale getirilir. Bosa kancasının halatı bağlı olduğu yerden (genellikle baş taraftaki koç boynuzuna bağlıdır) çözülür. Zincir gergin halde iken bosa kancası rahatlıkla zincirden ayrılır. Bu şekilde bosa halatı zincirden ayrılır.
Irgat zinciri yukarı çekerken yüksek enerji harcayacaktır. Bu nedenle zinciri yukarı çekmeye başlarken, motora yine boşta iken ileri güç verilir. Genellikle gaz kolunun ortasındaki düğmeye bastığınızda motor boş durumuna geçecektir (kimi gaz kollarında kolu komple dışarı çıkarırsınız), bu durumda ileri ittiğinizde motor daha yüksek bir devirde çalışmaya başlayacaktır ancak boşta olduğu için ileri doğru gitmeyecektir. Bunu yapmanın amacı, ırgat ağır zinciri yukarı çekerken harcayacağı yüksek güce karşın alternatörün daha yüksek enerji beslemesini sağlamaktır.
Zincirin Çekilmesi
Zinciri çekerken bir kez basıp bitene dek sürekli çekmiyoruz. Mesela zinciri yukarı çekmek için yukarı düğmesine bastığınızda, içinizden ona kadar sayıp on olduğunda yukarı çekmeyi durdurun ve yine beşe kadar sayın. Bu beş saniye dinlenme sonrasında tekrar yukarı çekmeye başlayıp ona kadar sayın. Çapa gelene dek bu şekilde devam etmelisiniz. Bu sayede seyahatiniz boyunca size çok gerekecek, ırgata çok yüklenmemiş olacaksınız.
Diğer taraftan zincirin toplandığı bölümü de zinciri alırken gözlemlemelisiniz. Eğer zincir ırgatın altında birikip dağılmıyorsa bir süre sonra ırgatın seviyesine gelebilir ve onu sıkıştırıp bir arızaya neden olabilir. Bunun için gerekirse ayağınız ile zincir tepeciğini dağıtıp zincirin ırgat seviyesine gelmemesini sağlamalısınız. Bunu arada sırada kontrol ederek yapabilirsiniz.
Zinciri çekerken zincirin ağırlığı tekneyi hafifçe öne doğru çekecektir, bu sürede kuvvetli rüzgar var ise rüzgar altınızı kontrol etmeyi ihmal etmeyin. Belki orada bir tekne vardır ve rüzgar sizi onun üzerinde doğru itiyor olabilir.
Çapa Takılması
Zinciri toplamaya devam ediyorsunuz ancak bir noktada artık gelmemeye ve ırgatı zorlamaya başladığını görüyorsunuz. Bunun bir sebebi çapanın aşağıda bir kayaya veya farklı bir şeye takılmış olması olabilir, bu durumda ilk denemeniz gereken, motora hafif ileri yol vermektir. İleri doğru gittiğinizde çapayı da ileri yönde çekeceğinizden büyük olasılıkla takıldığı yerden kurtarabilirsiniz.
Zincirinizin üzerine yan teknelerin demir atması
Ege’nin ünlü deyişi ile “Çapanı, çapamın üzerinde atma arkadaşım” durumu koylarda çok olmaktadır. Siz yanaştıktan ve demir attıktan sonra gelen tekneler, yanlışlıkla sizin zincirin üzerine demirlemiş olabilirler. Bu durumda siz zincirinizi toplarken çapanız onların zincirine veya çapasına tutunabilir ve tekneye gelmeyebilir. Yapılması gereken en doğru çözüm sonradan gelenin sizden önce ayrılmasını ya da zincirini toplayıp sizin ayrılmanıza imkan vermesini istemektir. Ana kural olarak demiri en son atan, ilk toplamalıdır.
